Blog

Er is een impressie gemaakt, over de tweede week in Pakse. Klik op de link hieronder om de film te bekijken.

Pakse week 2

Er is een impressie gemaakt, over de eerste week in Vientiane. Klik op de link hieronder om de film te bekijken.

Vientiane week 1

Colleges en workshops

Enkele jaren geleden vroeg de decaan van de Dental School of wij mee wilden denken aan het opzetten van een specialisatie tot kaakchirurg. Tot nu toe een onbekend fenomeen in de gezondheidszorg van Laos. Na de eerste discussies over dit onderwerp vroeg men ons een concept te schrijven voor zo’n curriculum. Wij zijn destijds zeer enthousiast begonnen aan deze taak, het Nederlandse curriculum als voorbeeld nemend. Na enkele aanpassingen, waarbij het concept ging voldoen aan de Laotiaanse Hoger Onderwijs wetgeving, werden de plannen voor deze opleiding goedgekeurd door het Ministerie van Gezondheid. Drie jaar geleden startte de opleiding daadwerkelijk met 2 zojuist afgestudeerde tandartsen. De leiding was in handen van de in Thailand opgeleide Dr Jonny, kaakchirurg.

Ons team heeft sindsdien de opleiders bijgestaan met colleges voor de studenten en met adviezen. Deze missie geven onze kaakchirurgen Jitske Nolte en Just de Mol van Otterloo dagelijks een college over een bepaald onderwerp, zoals kaakfracturen en de behandeling daarvan. Ook staan er workshops op het programma met meer praktische invulling. Daarbij assisteren de aankomende kaakchirurgen tijdens de operaties. Al met al een leuke en intensieve aanpak die erg wordt gewaardeerd door onze Laotiaanse partners. Eind dit jaar studeren de eerste 2 collega’s af en onze bedoeling is aan hen een kit mee te geven met het meeste essentiële instrumentarium dat nodig is om hun specialisatie daadwerkelijk uit kunnen uitoefenen in de afgelegen post waar zij zullen worden geplaatst door het ministerie. Vaak is dat in slecht uitgeruste lokale ziekenhuisjes, ver weg van een grotere stad. Volgend jaar zullen er 3 chirurgen afstuderen en de navolgende jaren steeds 4. Geleidelijk aan zal zo het land van specialisten worden voorzien. Ook met andere specialismen wordt er op deze wijze gewerkt aan de verbetering van de gezondheidszorg.

Facebook

Heel interessant is dat door het inzetten van de meest moderne communicatiemiddelen zoals Facebook, steeds meer arme mensen de weg naar ons vinden uit de meest afgelegen gebieden. Zo zeer zelfs dat de toestroom van patiënten onze maximum capaciteit te boven gaat. Wij kunnen gelukkig de dichtbij wonende patiënten laten opereren door de Lao dokters, stafleden van het Mahosot hospitaal, die ook in staat zijn de operaties aan de lippen uit te voeren.

Multidisciplinaire aanpak

Na de eerste twee geslaagde behandelingen van patiënten met grote kaakafwijkingen, waarbij de Laotiaanse orthodontist hen eerst preoperatief voorbehandelde en waarna onze kaakchirurgen de kaakcorrecties deden, is nu weer een volgende fase van start gegaan.

De ‘Dental Faculty’ heeft nu ook de beschikking over een tandarts met als specialisatie maxillo-faciale prothetiek, hetgeen betekent dat wij nu ook kunnen samenwerken met iemand die heel veel weet over behandelingen voor patiënten met uitgebreide problemen na ingewikkelde kaak- en aangezichtsoperaties.

Dr Nithideth Somsanith heeft zijn specialisatie in Thailand gedaan aan de Universiteit van Bangkok en zijn promotie in Zuid-Korea. Uitgezonden door de decaan van de ‘Dental Faculty’ om zich deze kennis en kunde te verwerven is hij nu teruggekeerd om leiding te gaan geven aan de afdeling Maxillo- Faciale Prothetiek. Een uitmuntende zaak en weer een stap voorwaarts voor de tandheelkundige verzorging van de Laotiaanse bevolking. Onze NOMA patiënten en de kinderen met schisis, die meerdere malen zijn geopereerd en nu chirurgisch zijn afbehandeld, kunnen nu de noodzakelijke tandheelkundige behandeling krijgen. Daartoe wordt er nu dus nauw overlegd met orthodontist, kaakchirurg, tandarts en Maxillo-Faciale prothetist en wordt een behandelplan opgesteld dat de komende maanden zal worden uitgevoerd. Dus na haar nieuwe onderlip krijgt zij nu ook weer een functioneel en esthetisch verantwoord gebit.

Dit jaar zijn er 6 kaakchirurgen in opleiding (Oral Surgeons) die vanuit de ‘Dental School’ (Tandheelkunde faculteit) met ons meekijken in het Mahosot hospital. Er zijn 4 eerste jaars en 2 tweede jaars aios. Zij worden tijdens hun opleiding een jaar naar het buitenland gestuurd als perifere stage, meestal in Thailand.

Op maandagochtend werd er een onderwijs ochtend georganiseerd op de Dental School met het thema “trauma”. Na hun opleiding zullen deze toekomstige Oral Surgeons zich verspreiden over Laos, zodat er uiteindelijk in elk deel van het land een bekwaam kaakchirurg aanwezig is. De meeste patiënten waar zij mee geconfronteerd worden zijn trauma patiënten, vaak door verkeersongevallen. Er is dus veel behoefte aan bijscholing op dit gebied.

Jitske en Just hebben een presentatie gegeven over de basis van de traumatologie. Met behulp van powerpoint, een filmpje en veel plaatjes werden de diverse onderdelen van met name onderkaaksfracturen, middengezichtsfracturen en de submentale intubatietechniek besproken. De taalbarrière is af en toe een uitdaging, maar gelukkig spreekt Johnny, (opleider Oral Surgery) vrij goed Engels, en kan hij als tolk optreden. Met een beetje extra “uitbeelden met handen-en voetenwerk” lukt het toch heel goed om met elkaar te communiceren. Hoewel iedereen in het begin nog een beetje verlegen en beleefd is, komen er na afloop veel vragen en ontstaat er een leuke interactie.

Wat met name speelt, is het gebrek aan materialen. Zo zijn er maar beperkt platen en schroeven aanwezig om fracturen te fixeren, en moeten ze het meestal met draadligaturen zien op te lossen. We gaven uitleg over peri-mandibulaire en peri-zygoma draden, en Just zal nog documentatie opsturen vanuit Nederland, over de techniek. Dit jaar hebben we een aantal platen en schroeven meegebracht (beschikbaar gesteld door de firma Martin) en werd tevens een overtollige set met platen en schroeven uit het Elisabeth ziekenhuis aan de lokale dokters overhandigd. Hierdoor kunnen zij nu ook met de moderne technieken meer vertrouwd raken.

Al met al een leuke ochtend, die voor herhaling vatbaar is!

Als anesthesioloog ben je verantwoordelijk voor alle vitale functies van de patiënt tijdens een operatie. Dat betekent dat er een goede hartslag moet zijn, de bloeddruk corrigeer je zo nodig, de temperatuur moet juist zijn, de patiënt moet voldoende vocht krijgen en de juiste pijnstilling. Maar het allerbelangrijkste is dat de patiënt blijft ademen. Aangezien het vaak nodig is dat een patiënt narcose krijgt en spierverslapping betekent dit dat de patiënt niet kan ademen en dus beademt moet worden. Hiervoor brengt de anesthesioloog een buisje in de keel. Veel geopereerde mensen weten dit niet want dit gebeurt slapend. 

Bij NOMA patiënten is dit een ander verhaal. Vaak zijn de afwijkingen zo heftig dat het lastig wordt om het beademingsbuisje in te brengen. Een ander probleem is dat deze mensen vaak hun mond niet eens open krijgen. Een beademingsbuisje inbrengen kan dan lastig tot onmogelijk zijn. Breng je deze mensen toch onder volledige narcose met spierverslapping en het blijkt dan dat het niet lukt om een beademingsbuisje in te brengen dan heeft dat fatale gevolgen. De veiligste manier is om het buisje wakker in te brengen en dan pas de narcose toe te dienen. Dit heet een wakkere intubatie.

Een wakkere intubatie gaat niet zomaar. Ieder mens zou hoest- en braakneigingen krijgen als je een buisje zomaar in de keel probeert in te brengen. Hiervoor is het van belang dat je goed de keel verdooft. In Laos hebben we niet de conventionele apparaten die we in Nederland zouden gebruiken en moeten we dus een dergelijke verdoving op een inventieve manier toedienen. Aangezien de NOMA patiënten hun mond moeilijk open kunnen doen moet de intubatie via de neus plaats vinden. Een risico daarvan is dat de neus gaat bloeden en dan lukt de intubatie meestal niet meer. Belangrijk is daarvoor dat je de neus voorbereid met speciale druppels. Een ander gevaar kan slijm in de keel zijn, ook hiervoor moeten van tevoren medicamenten worden gegeven.

Als dan aan alle voorwaarden voldaan is dan kan een speciale camera, een fiberoptische scoop, via de neus opgevoerd worden tot in de keel en dan zo door de stembanden. Als de stembanden in zicht zijn en ook weer goed verdooft dan kan het beademingsbuisje zo in de luchtpijp geschoven worden. Even controleren of de buis goed zit en snel de patiënt in slaap maken. Immers is het geen lekker gevoel maar wel levensreddend.

Kamil Wojciechowicz

We zijn inmiddels een aantal dagen op weg en we hebben iedere dag weer een aantal kinderen met schisis dat zich meldt bij het ziekenhuis.

Wat opvalt is dat een aanzienlijk deel van de kinderen vanuit zeer afgelegen plaatsen in Laos komen. Vandaag meldde zich bijvoorbeeld een meisje met haar moeder. Ze kreeg nummer 111.

Bij aankomst in het ziekenhuis

Met haar moeder

Dit meisje van twee jaar oud kwam uit de noordelijkste provincie van Laos, Phongsali, 860 kilometer van Vientiane. Momenteel is er veel regenval in Phongsali en zijn er veel overstromingen in het gebied. De tocht heeft dan ook meer dan een week geduurd. De moeder wordt begeleid door een familielid uit Vientiane. Zelf spreekt zij een taal die ver staat van het Laotiaans en zij kan zich niet verstaanbaar maken bij de dokters van het ziekenhuis. Het familielid vertelt ons trots dat hij de oproep heeft gezien op Facebook en daarna contact heeft gezocht met de ouders van het meisje. Met wat extra druk op het programma van die dag kunnen we haar al aan het einde van de middag opereren.

Direct na de operatie

Het lijkt er op dat door de invloed van de moderne media als mobiele telefonie en internet, en dan in Laos met name Facebook, er een inhaalslag plaatsvindt vanuit de afgelegen, slecht bereikbare gebieden.

De volgende ochtend, klaar voor de terugreis

Adverteren voor een chirurgische missie

Vandaag zijn we begonnen aan onze 12de missie in Vientiane, Laos.
Op vrijdag de 13de zijn we via Dubai en Bangkok naar Vientiane gevlogen.
Zaterdagavond gearriveerd in ons vaste hotel en zondagochtend vol goede moed en met veel werklust naar het Mahosot ziekenhuis gelopen, alwaar de screening van de patiënten kon beginnen.

Veel mensen vragen ons hoe de patiënten weten dat wij komen en hoe zij ons bereiken.
Traditioneel werd een oproep gedaan door het ziekenhuis via de nationale radio en werden advertenties geplaatst in nationale dagbladen. Later hebben we daar samen met Leila Srour een poster aan toegevoegd, welke werd verspreid via het distributiekanaal van Beer Lao (tegenwoordig onderdeel van Heineken). In de advertenties en op de posters staan de data vermeld wanneer het team komt en tevens is het telefoonnummer van de afdeling van het ziekenhuis en dat van een van de artsen vermeld. Veel mensen nemen vooraf contact op met het ziekenhuis en anderen komen ‘binnen gewandeld’.

Ook Laos gaat vooruit (zij het langzaam en niet op alle gebieden) en de afgelopen twee-tot-drie jaar is er veel geïnvesteerd in mobiele telefonie en internet. Voor deze missie is voor het eerst gebruik gemaakt van Facebook als communicatiemiddel om de missie aan te kondigen. Misschien niet zozeer de patiënten zelf, maar zeker wel vele ‘healthcare workers’ in Laos worden op deze manier bereikt en melden patiënten aan uit het gehele land.

Op zondagochtend om 8 uur in de ochtend ontstond, mede door alle inspanningen voorafgaand aan onze komst, een kleine file bij de inschrijvingen. Op zondag werden 81 patiënten gezien en op maandag kwamen daar nog eens 28 bij. De teller staat nu dus op 109.

In tegenstelling tot eerdere missies, waarbij we steeds 2 weken in Vientiane werkten, hebben we dit jaar besloten om 1 week naar Luang Prabang te gaan. De hoop was om de drempel van een lange kostbare reis voor patiënten weg te nemen door in het Provincial Hospital een missie op te zetten om patiënten aldaar te opereren. Het gevolg hiervan was wel dat wij, samen met een OK-team uit het Mahosot hospital en een mini-bus vol met equipment, zelf op pad moesten.

Na een enerverende 8 uur durende busrit over deels onverharde wegen door het zeer fascinerende en nog grotendeels ongerepte noordelijke deel van Laos, arriveerden wij zaterdag aan het einde van de middag in Luang Prabang. Dit is de oude hoofdstad waar in vroeger tijden de koning met zijn familie huisde. Tegenwoordig is het één van de belangrijkste toeristische attracties (UNESCO erfgoed) in Laos waar je je ineens niet meer in Laos waant, maar ergens in een backpackers-/westers bejaardenland.

Na onder het genot van een koude Beer Lao genoten te hebben van de altijd weer indrukwekkende zonsondergang aan de oevers van de Mekong, startten we zondag met de screening van de patiënten. Door een recente aanko