Maandarchieven: januari 2016

In tegenstelling tot eerdere missies, waarbij we steeds 2 weken in Vientiane werkten, hebben we dit jaar besloten om 1 week naar Luang Prabang te gaan. De hoop was om de drempel van een lange kostbare reis voor patiënten weg te nemen door in het Provincial Hospital een missie op te zetten om patiënten aldaar te opereren. Het gevolg hiervan was wel dat wij, samen met een OK-team uit het Mahosot hospital en een mini-bus vol met equipment, zelf op pad moesten.

Na een enerverende 8 uur durende busrit over deels onverharde wegen door het zeer fascinerende en nog grotendeels ongerepte noordelijke deel van Laos, arriveerden wij zaterdag aan het einde van de middag in Luang Prabang. Dit is de oude hoofdstad waar in vroeger tijden de koning met zijn familie huisde. Tegenwoordig is het één van de belangrijkste toeristische attracties (UNESCO erfgoed) in Laos waar je je ineens niet meer in Laos waant, maar ergens in een backpackers-/westers bejaardenland.

Na onder het genot van een koude Beer Lao genoten te hebben van de altijd weer indrukwekkende zonsondergang aan de oevers van de Mekong, startten we zondag met de screening van de patiënten. Door een recente aankondiging van onze komst door de WIG (Women International Group), waren uit de noordelijke provincies reeds 37 patiëntjes naar het Provincial Hospital van Luang Prabang gekomen. Ook hadden we de gelegenheid kennis te maken met Jennifer Brown, de Deputy Director van het recent opgerichte en met behulp van westerse vrijwilligers draaiende Lao Friends Hospital for Children. De intentie daar is om zorg naar Westerse maatstaven in te richten. En dat hebben we geweten…. Waar in het Mahosot Hospital alles (deels buiten ons blikveld) vanzelf geregeld wordt en wij met onze Laotiaanse collega’s in wederzijds vertrouwen een behandeltraject hebben opgezet, werden we hier geconfronteerd met een hoeveelheid patiëntenformulieren, waar wij in Nederland zelfs van zouden schrikken.

Vanuit een organisatiemodel, zonder verdere Laotiaanse ondersteuning van het naast deze kliniek gelegen Provincial Hospital (alwaar wij onze patiënten opereren) is gekozen voor een 1 verpleegkundige op 5 kinderen-model. Op zich een mooi streven, maar hierdoor is de capaciteit van de Kinderkliniek door een tekort aan verpleegkundigen helaas zeer beperkt. Hierdoor stond ons voorgestelde operatieprogramma (4 kinderen per dag) op dag 2 al onder druk. Ook was vanuit het organisatiemodel (ingericht door niet-medisch geschoolde Amerikaanse medewerkers in samenspraak met de Canadese arts-directeur) besloten om alle kinderen op 1 zaal te leggen. Met als gevolg dat onze pas-geopereerde patiëntjes tussen met allerlei infecties opgenomen andere kinderen moeten worden verpleegd. Een vriendelijke discussie over inrichting en organisatie bleek niet mogelijk met deze nu al rigide, door niet-Laotianen, gerunde unit. Maar misschien werkt dit ook, hoewel wij er van overtuigd zijn dat verbetering van kwaliteit van zorg vooral samen met de Laotianen moet worden bereikt en niet ondanks.

Na een eerste geslaagde dag waarin 6 patiënten konden worden geopereerd bleek de belasting van het Kinderziekenhuis dermate groot te zijn, dat wij in de avond al te horen kregen dat het programma van dag 2 en 3 teveel kinderen bevatte. Vraag: wat te doen, aangezien er gevoelsmatig geen enkele vorm van resiliëntie bestond bij de westerse staf van het Kinderziekenhuis. Patiënten op andere afdelingen onderbrengen, of operaties afzeggen?

Het Provincial Hospital zelf heeft geen Kinderafdeling meer en op de afdeling Heelkunde zijn de hygiënische maatregelen zelfs voor onze ruim 20 jaar Zuid Oost-Azië ervaring ver beneden peil. Gelukkig bleek dinsdagavond dat er de volgende dag toch voldoende kinderbedden zouden zijn zodat wij niemand hoefden te teleurstellen.

De situatie rond dit kinderziekenhuis, en met name de organisatie ervan, gaf ieder van ons een soms wat onplezierige nasmaak. Het toont eens te meer dat medische ontwikkelingshulp lastig is, maar onzes inziens niet mogelijk is zonder de ondersteuning en participatie van lokale artsen en verpleegkundigen. Maar aan welke westerse maatstaven wil en kan je trouw blijven…??

Toch had het experiment om naar Luang Prabang te gaan wel degelijk ook positieve kanten. Het gezamenlijk op stap zijn met het Mahosot team bleek de saamhorigheid alleen maar groter te maken. Ook de operatie afdeling alhier bleek erg behulpzaam te zijn, door 2 operatietafels op 1 kamer in te richten. Hierdoor hebben we uiteindelijk 22 patiënten in 3 dagen kunnen opereren.

Vandaag de laatste dag opereren en morgen weer terug naar Vientiane. Vrijdag nog een laatste bezoek aan het Mahosot hospital voor een laatste controle van de nog opgenomen patiënten, afscheid nemen en einde van de dag retour Amsterdam via Bangkok. De datum voor ons vertrek in 2017 staat al vast en een aantal nieuwe Noma-patiënten zijn al ‘besteld’. Nu al kijken we uit naar dit nieuwe avontuur. Time flies en 2016 is zo weer voorbij. Ondertussen zullen wij individueel en als stichting het werk dat wij met zoveel passie mogen doen, verder onder de aandacht blijven brengen.

Visite lopen, ’s ochtends voordat de operaties beginnen, is een bijzondere ervaring. Kinderen en hun families verzamelen zich in de gang en in de 2 zalen die voor onze patiënten zijn gereserveerd. Zoals bij iedere gelegenheid hier, is het een drukte van belang. Dit keer doen wij er zelf ook aan mee, want onze groep bestaat, naast onszelf, uit Lao artsen, tandartsen en kaakchirurgen en WIG dames. Een grote visite in de academie is er niets bij. Daarbij staat iedereen met een camera of telefoon in de aanslag. Het heeft soms meer weg van een portretfotografie club dan een medisch team!!

De verpleegkundigen loodsen ons feilloos langs de kindertjes en hebben hun zaakjes goed onder controle. De bedbezetting is hoog, mede doordat de kamers tjokvol met bedden staan en er soms 2 kinderen in 1 bed worden verpleegd. Privacy wordt totaal anders beleefd, want iedere patient wordt en plein public bekeken en onderzocht. De rest van de patiënten kijken aandachtig mee. Sommige kinderen hebben echt een ander (beter) uiterlijk gekregen. In Nederland waarschuwen we ouders dat ze na een dergelijke operatie een ander kind terugkrijgen. De kleinste patiëntjes zullen nu beter kunnen voeden en een verbeterde spraak- en taalontwikkeling ondergaan. Omdat gelaatsmisvormingen in dit land meestal tot sociale isolatie leidt, geven onze ingrepen hen de mogelijkheid een normaal leven op te bouwen en geeft het hen bovenal een goede kans op de huwelijksmarkt (misschien nog wel het belangrijkst!!). “Kapchai lalai” betekent “Veel dank!” en dat klinkt vaak. Het is roerend de oprechte dankbaarheid van ouders in hun ogen te zien.

Als de schisis-patiëntjes voldoende drinken en eten, mogen ze naar huis. De WIG dames zorgen voor genoeg eten en geld voor de terugreis. Helaas is lange termijn follow-up van deze patiënten lastig. Grote kans dus dat we ze niet meer terug zullen zien. We nemen afscheid en hopen dat ze een gelukkig leven tegemoet gaan. En dan snel verkleden, want het operatie programma gaat alweer van start en de eerste patiënten liggen onder narcose….

In een Laotiaanse operatiekamer opereren is een beleving op zich. Het begint al met de OK pakken, die voor de gemiddelde Laotiaan al krap zijn, dus laat staan hoe dat eruit ziet bij 8 oversized Westerse dokters. Er is constant reuring. Kindertjes worden in en uit gedragen. Iedereen gilt en lacht door elkaar heen. Er galt Aziatische jengelmuziek door de gangen. Er gaat al zeker een half uur ergens een alarm af, maar niemand schijnt zich er druk om te maken. Toch is er een duidelijke organisatie en is het niveau van anesthesie hoog. OK 3 en 4 zijn gereserveerd voor het Bridge the Gap team. Dat er een nummer aan de OK’s wordt gegeven, wil niet zeggen dat dat ook verschillende afgesloten ruimten zijn. De verbindingsdeuren staan wagenwijd open en er wordt uitgebreid gecommuniceerd tussen de beide operatie teams. Op en neer lopen om even mee te kijken op de andere tafel, is aan de orde van de dag. Volgende week opereren we wegens het grote aanbod aan patiënten zelfs met 2 tafels op 1 kamer! De steriliteitseisen zijn hier op zijn zachtst gezegd anders dan in het VUMC. Postoperatieve wondinfecties zijn, ondanks de incidentele vliegen en muggen op OK, een uitzondering. Met zo’n open OK, heb je in ieder geval weinig deurbewegingen!!

Toen het ziekenhuis enkele jaren geleden werd verbouwd, heeft Bridge the Gap de inrichting van 2 operatie kamers mogelijk gemaakt. Dagelijks wordt deze apparatuur en instrumenten gebruikt, overigens zonder dat deze worden onderhouden of vervangen. Ook de term “disposable instrumentarium” blijkt hier een relatief begrip. Wij proberen ieder jaar, in overleg met en op voordracht van het locale operatie personeel, iets aan te schaffen wat de kwaliteit van zorg in het Mahosot Hospital ten goede komt. Later deze week bieden we derhalve officieel een echoapparaat aan, waarmee perifere zenuwblokken geprikt kunnen worden. In een omgeving met beperkte mogelijkheden tot pijnbestrijding (ook pijnmedicatie is hier schaars), is dat echt iets waar patiënten en dokters ongelofelijk veel profijt van zullen hebben. Vang Pheng, anesthesioloog en coördinator van ons operatieprogramma (en ergens ook wel van onze groep) zal het ongetwijfeld dankbaar in ontvangst nemen.

De eerste orthognathische operatie in Laos ooit, waarbij door een osteotomie (doorsnijden van het bot) de stand van maxilla (bovenkaak) en mandibula (onderkaak) wordt verbeterd, kan rekenen op veel aandacht. Lokale tandartsen en orthodontisten verdringen elkaar om aan tafel mee te mogen kijken.

De plastisch chirurgen hebben zich vandaag bezig gehouden met een uitermate zeldzame dubbelzijdige gezichtsspleet, waarbij het middengezicht (oogleden, wangen en bovenlippen) moest worden gereconstrueerd.

In week 1 hebben we uiteindelijk 65 patiënten gescreend, waarvan er 38 geopereerd zijn. Dit weekend verkassen we per bus naar een dorp in het midden van Laos, alwaar we in een klein ziekenhuis zondag een nieuwe screening sessie van patiënten zullen doen, die we daar volgende week zullen opereren.

Rise and shine!! Met een stevige jetlag in de benen lopen we om 8 uur ’s ochtends door de ongebruikelijk rustige straten van Vientiane. De zon komt net op en de temperatuur is nog aangenaam, maar zal rond het middaguur boven de 30 graden uitkomen. We worden deze zondagmorgen bij de directeur van het Mahosot Hospital verwacht voor de formele ontvangst van de Bridge the Gap missie 2016, de uitwisseling van de gebruikelijke wederzijdse complimenten en beste wensen voor de komende weken.

Direct na alle plichtplegingen worden we meegenomen voor de screening van patiënten die van heinde en verre naar Vientiane zijn gekomen. 10 jaar opereren in Laos heeft zijn vruchten afgeworpen, zodat er, ondanks een gigantische taalbarrière, een efficiënt systeem is ontstaan om  patiënten te beoordelen, te statussen en te plannen. Onze grootste steun en toeverlaat is Leila Srour, die al sinds jaar en dag haar leven heeft gewijd aan de medische ondersteuning van kinderen in Zuid-oost Azië. Deze aimabele Amerikaanse kinderarts reist door het land om patiënten te bezoeken die de weg naar de medische zorg zelf niet kunnen vinden. Bovendien spreekt ze vloeiend Lao, zodat zij de afstand tussen de patiënten en ons een stuk kleiner kan maken.

In de gecontroleerde chaos van ziekenhuispersoneel en complete families met rondrennende kinderen met de meest extreme en zeldzame afwijkingen, zien we veel onbehandelde schisis. Gelukkig komen er bovendien veel patiënten terug die in het verleden al eens door ons zijn geopereerd, en die nu voor een nieuwe fase in hun schisis behandeling in aanmerking komen. Zonder twijfel een teken dat onze aanpak van een langdurige en jaarlijks terugkerende samenwerking zijn vruchten afwerpt.

De Laotiaanse chirurgen vergezellen ons tijdens het screenen. Het overleg ter plekke over indicatiestelling is tevens een gewaardeerde manier om kennis over te dragen. De vraag is meestal niet HOE een patient behandeld moet worden, maar met name OF dat wel kan onder de huidige  standaarden van de Laotiaanse gezondheidszorg. Ik merk dat hierbij in onze groep de grenzen tussen specialismen snel vervagen, en we vormen een internationaal multidisciplinair behandelteam. Ook de onlangs gestarte orthodontist, die zijn patiënten sinds het overleg vorig jaar dentaal heeft voorbereid, vergezelt de kaakchirurgen bij de operatieplanning. We zullen de eerste orthognathische chirurgie ooit in Laos dit jaar uitvoeren.

De 2 patiënten met een zeldzame gezichtsspleet en een paar patiënten met Noma vormen vooralsnog de grootste chirurgische uitdaging. Noma is een opportunistische infectie ziekte van de mondslijmvliezen met een zeer hoge mortaliteit. Het ontstaat bij extreme ondervoeding en wordt daarom ook wel “the face of poverty” genoemd wordt. De overlevers verkeren vaak in extreme isolatie door afgrijselijke resterende gelaatsmisvormingen.

Bridge the Gap 2016

Na een interview op Schiphol en een fotoshoot voor het Parool (Klik hier voor het artikel), vertrok het Bridge the Gap team afgelopen vrijdag voor de 21ste keer naar Zuid-oost Azië. Het team verzorgt in Laos 2 weken lang de medische zorg aan hen die daar door gebrek aan kennis of financiën geen toegang tot hebben. Door de vaste samenstelling van 2 plastisch chirurgen (Peter Don Griot en Jan Maerten Smit), 2 mka chirurgen (Bram Tuinzing en Just de Mol van Otterloo), 2 tandartsen (Henk Schotte en Sjobbe Besseling) en een anesthesioloog (Peter Broere) ligt de nadruk hierbij op problemen in het hoofd-hals gebied, voornamelijk bij kinderen. Buiten de overbagage van 150 kg aan medische instrumenten, wordt het team dit jaar vergezeld door de jonge klare plastisch chirurg Wouter Jurgens.

Na een vermoeiende trip van 19 uur, was de ontvangst zoals ieder jaar uitermate hartelijk. Voor de één het feest der herkenning en een innig weerzien met oude vrienden, voor de ander een kennismaking met een nieuwe cultuur, nieuwe collega’s , maar bovenal een openbaring om te werken in een low-resource omgeving.

De voorbereiding voor deze missie is al maanden geleden gestart, aangezien de grootste uitdaging erin ligt om de meest hulp-behoevende te informeren over onze komst en hen naar het Mahosot Hospital in Vientiane (de hoofdstad van Laos) te laten komen. Verantwoordelijk voor deze nauwgezette voorbereiding zijn vooral de dames van de Women’s International Group. Zij sturen flyers het land in, adverteren in de landelijke krant en geven interviews voor de nationale radio. Tijdens de missie zorgen zij voor het eten, speelgoed en kleren voor de geopereerde kinderen in het ziekenhuis en geld voor de vaak dagen durende reis terug naar huis. Er is immers geen facilitair bedrijf in het ziekenhuis, zodat patiënten overal zelf voor dienen te zorgen, zoals catering en soms zelfs een eigen bed!

Morgen (zondag) is er een officiële ontvangst in het Mahosot ziekenhuis en zal de screening van de patiënten starten! Een gezonde spanning en enthousiasme over wat voor uitdagingen ons te wachten staan overheerst bij ons allen!